۱۳۹۷ فروردین ۲۴, جمعه

راحتِ رشد






از جمله ناسزاهای جدید می‌توان به Ageist اشاره کرد (بر وزن Racist یا Sexist یا ناسزاهای دیگری از همین دست). Agist  کسی است که بخاطر شرایط سنّیِ افراد نسبت به ایشان تبعیض قائل می‌شود. Agism غالباً زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی بخاطر سنش نادیده گرفته می‌شود. مثلا اینکه فکر کنیم کسی صرفاً بخاطر اینکه زیادی پیر یا جوان است و توان درک مفاهیم پیچیدۀ ما را ندارد، و درنتیجه نباید ببیند، بشنود، حضور داشته باشد یا مشارکت کند.

بیماری‌های جدید یکی دوتا نیستند. مهم‌ترین نمونه‌اش دیابت نوع دوم که ظاهراً بیش از هر چیزی زاییدۀ دوران جدید است. تحرک کم و انباشت قند و کربوهیدرات زیاد و ... . از این زاویه شاید بتوان Agesim را هم پدیده‌ای نورسیده نامید، به این معنا که احتمال بروزش به طرز چشمگیری نسبت به گذشته بیشتر است:

انباشت درهم‌پیچیده‌ای از برساخته‌ها و سیاهه‌های درهم‌تنیــده
و دشواری مایوس‌کننده‌ی انتقال!


بی‌انتقال چه فایده؟


 * * *




این اجرا مربوط به سال 1985 در بیرمنگام است، زمانی که راحت‌فتح‌علی‌خان نوجوانی ده یازده سال بیشتر نیست و در کنار پدرش فرّخ و عمویش نصرت - در میان قوالانی که اکنون دیگر ده دوازده سال است شهرتشان جهانی شده آواز می‌خواند.

اجرای زنده موسیقی در سنت‌های شرقی بیشتر از جنس آزمون‌و‌خطاهای بی‌پروا و تجربه (Experiment) است تا نمایش سنجیدگی و هندسه. آنچه اجرای همخوانان پاکستانی را برجسته می‌کند این است که این سطح از بداهه‌پردازی (اجرای تجربی) نه به صورت فردی، که به صورت گروهی انجام می‌شود - آن هم به صورت ریتمیک با دور نسبتاً تند، بدون اینکه فرصت زیادی برای نفس کشیدن باقی بماند.

در این گونه، معنا در کلیت اجرا جلوه‌گر می‌شود نه در تک‌تک اجزا، به همین دلیل انرژی اجرا بیش از آن که صرف تحریرهای ژوست و هماهنگی‌ میلیمتری اجزا شود صرف پشتیبانی و ارتباط می‌شود. نتیجه اینکه شنونده از شنیدن صدای نارسِ راحت در میان جوش‌وخروش اصوات پرحجم و مهیب بزرگسال نه تنها زده نمی‌شود که لذتی فراتر از شنیدن اصوات و آواها می‌برد - انگار ضیافت با شکوه قدکشیدن موجودی زنده‌ را از نزدیک تماشا کند.

۲۵ فروردین ۱۳۹۷

۲۷ رجب ۱۴۳۹




UK, Birmingham Digbeth Civic Hall on 17th July 1985




۱۳۹۷ فروردین ۱۷, جمعه

داستان یک نامگذاری



فرودگاه‌های استانبول 2018

    استانبول دو فرودگاه دارد. اولی فرودگاهی واقع در محلۀ یشیل‌کوی (در بخش اروپایی شهر - غرب استانبول) است. این فرودگاه در آخرین سال‌های امپراتوری عثمانی در سال 1912 برای مقاصد نظامی راه‌اندازی می‌شود. اما چند دهه بعد گسترش می‌یابد و در سال 1953 به عنوان فرودگاهی عمومی و همینطور به عنوان اولین فرودگاه بین‌المللی ترکیه به نام موسس ترکیۀ جدید پس فروپاشی امپراتوری عثمانی یعنی مصطفی کمال آتاتورک (1938 - 1881) نامگذاری و افتتاح می‌شود. جایگاه آتاتورک در حکومت ترکیه سی سال پس از تاسیس جمهوری ترکیه علی رغم تنگ کردن فضا بر بیش از یک سوم جمعیت ترکیه (کردها و علوی‌‌ها و ... ) آنقدر محکم است که اولین فرودگاه بین‌المللی کشور به نام او نامگذاری ‌می‌شود. 

Sabiha Gökçen 


دومی فرودگاه صبیحا گوکچن واقع در محله‌ای به نام پندیک (در بخش آسیایی شهر – شرق استانبول) در ابتدای قرن بیست و یکم است. صبیحه گوکچن (2001 - 1913) یکی از هشت فرزندخوانده آتاتورک است که بر خلاف رسومات رایج زمانه با حمایت وی به نیروی هوایی می‌رود. گوکچن در زبان ترکی به معنای آسمانی یا متعلق به آسمان است. این نام خانوادگی را پدرخوانده‌اش وقتی اختصاص نام‌خانوادگی در 1934 واجب می‌شود روی صبیحه می‌گذارد. صبیحه در 1937 لقب اولین خلبان زن هواپیماهای جنگی در دنیا را با شرکت در جنگ‌های داخلی و خارجی (البته شامل شرکت در کشتار ده‌ها هزار کرد در استان دِرسیم (تونج‌ایلی فعلی)) به خود اختصاص می‌دهد و به عنوان الگویی برای زن مدرن ترک به جامعۀ در حال گذار ترکیه معرفی می‌شود.

اما نامگذاری فرودگاه به نام صبیحه تنها دلیلی نیست که نام او را در شروع قرن جدید بر سر زبان‌ها می‌اندازد.

سه سال بعد از مرگ صبیحه یعنی در سال 2004 روزنامه‌نگاری ترک-ارمنی به نام هرانت دینک در مقاله‌ای به نام «راز صبیحه خاتون» مدعی می‌شود او یتیمی بازمانده از کشتار ارامنه در خلال جنگ جهانی اول است و بگو مگویی رسانه‌ای در بارۀ رگ و ریشه‌ی الگوی ملی‌گرایان ترک به راه می‌اندازد. دینک که به خاطر فعالیت‌هایش علیه انکار کشتار ارامنه مغضوب متعصبان ترک است در سال 2007 به ضرب گلوله نوجوانی هفده ساله جلوی دفتر روزنامه‌اش در استانبول به قتل می‌رسد. تشییع جنازه دینک به مراسمی بی‌سابقه تبدیل می‌شود و در حدود صد هزار نفر در آن شرکت می‌کنند.



تشییع جنازه هرانت دینک، استانبول، شیشلی 2007